علت خالی شدن سریع شارژ باتری لپ تاپ؛ آیا زمان تعویض باتری لپ تاپ رسیده است؟

هر کس که لپ تاپ ی هر وسیله الکترونیکی باتری‌دار دیگری را به مدت طولانی استفاده کرده باشد، می‌داند که عمر باتری این دستگاه‌ها به مرور زمان کاهش می‌یابد. این مسئله می‌تواند به دلیل کاهش ظرفیت باتری در اثر فرسودگی باشد یا مصرف بیش از حد برنامه‌های پس زمینه و تنظیمات اشتباه. همچنین گاهی مشکلات سخت‌افزاری خرابی پورت شارژ، آداپتو یا خرابی سیستم خنک‌کننده دستگاه ممکن است باعث کاهش شارژ دهی یا شارژ نشدن لپ تاپ شود.

در این مقاله جامع، شما را از ساده‌ترین بررسی‌های فیزیکی تا پیچیده‌ترین عیب‌یابی‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری همراهی خواهیم کرد تا بتوانید علت مشکل شارژدهی لپ‌‌تاپتان را پیدا کنید، اقدامات لازم را برای حل مشکل مشکل شارژ لپ تاپ انجام دهید و در صورت لزوم، از خدمات مراکز معتبر تعمیر لپ تاپ برای رفع مشکل استفاده کنید.

علت تخلیه سریع شارژ باتری لپ تاپ

کاهش شارژدهی یا شارژ نشدن لپ تاپ همیشه به دلیل مشکلات مربوط به باتری نیست و دلایل سخت‌افزاری و نرم‌افزاری زیادی ممکن است در این امر دخیل باشند. در این بخش شایع‌ترین دلایل کاهش عمر باتری و شارژ نشدن لپ تاپ را بررسی می‌کنیم.

تنظیمات انرژی نادرست سیستم عامل

در هر یک از سیستم عامل‌های ویندوز و مک امکان تنظیم رفتار سیستم در مواقعی که لپ‌تاپ به برق متصل است یا هنگامی که با باتری کار می‌کند وجود دارد. گاهی اعمال اشتباه این تنظیمات می‌تواند منجر به مصرف باتری بیش از اندازه شود.

​انتخاب صحیح تنظیمات انرژی ویندوز

در ویندوزهای ۱۰ و ۱۱ با کلیک روی آیکون باتری می‌‌توانید مصرف انرژی ویندوز را بین حالت‌های Best Battery تا Best Performance تغییر دهید. در نظر داشته باشید که زمانی که از منبع برق شهری استفاده نمی‌کنید، برای رسیدن به بهترین عمر باتری، مطمئن شوید تنظیمات باتری روی حالت Best Performance نیست.
در صورت انتخاب حالت Best Battery، سیستم‌عامل سعی خواهد کرد با اعمال تنظیمات مناسب مانند کاهش نور صفحه نمایش، خاموش کردن سریع‌تر صفحه نمایش در صورت بیکاری سیستم و محدود کردن عملکرد اپلیکشین‌های پس‌زمینه عمر باتری دستگاه را افزایش دهد.

برای این منظور در ویندوز با کلیک کردن روی آیکون باتری در کنار ساعت ویندوز نوار ابزار، گزینه Best Battery Life را انتخاب کنید.

تنظیمات باتری macOS

مک‌بوک‌های اپل نیز تنظیمات مربوط به افزایش عمر باتری لپ تاپ دارند که خاموش بودن آنها می‌تواند شارژدهی دستگاه را کاهش دهد.

در بخش تنظیمات باتری macOS مطمئن شوید گزینه‌هایی مثل کاهش روشنایی صفحه هنگام کار با باتری، خاموش شدن خودکار صفحه در صورت بیکار بودن سیستم و حالت Low Power Mode روشن هستند.

اپلیکیشن‌های پس‌زمینه پرمصرف

اگر به تازگی برنامه جدیدی را نصب کرده‌اید یا تغییری در برنامه‌های پرکاربردتان ایجاد کرده‌اید، ممکن است عامل اصلی کاهش شارژدهی لپ‌تاپتان همان باشد. برنامه‌هایی مثل پیام‌رسان‌ها می‌توانند در پس زمینه مدام در حال همگام‌سازی پیام‌ها و مصرف بی‌رویه باتری باشند. علاوه‌بر این، بعضی مواقع تنظیمات، بهینه نبودن یا باگ‌های مرورگرهای اینترنتی از جمله کروم و فایرفاکس نیز می‌توانند باعث افزایش مصرف منابع سیستم و کاهش عمر باتری شوند.

مایکروسافت در ویندوز ۱۱ امکان محدود کردن فعالیت برنامه‌های پس زمینه را فراهم کرده است که می‌توانید از طریق برنامه‌های پر مصرف را کنترل کنید.

برای این کار از منوی استارت به مسیر Settings > System > Power & battery > Battery usage  بروید و برای برنامه‌ای که می‌خواهید فعالیت پس‌زمینه‌اش را مدیریت کنید، گزینه More options و سپس Manage background را انتخاب کنید.

در صفحه تنظیمات آن برنامه، تنظیم مربوط به Let this app run in the background را تغییر دهید:

• Always: برنامه همیشه اجازه دارد در پس‌زمینه اجرا شود.
• Power optimized: در این حالت عملکرد پس زمینه برنامه توسط ویندوز کنترل می‌شود. این گزینه ممکن است عملکرد برنامه‌های پرمصرف را محدود کند.
• Never: برنامه اجازه فعالیت پس زمینه نخواهد داشت.

دمای زیاد دستگاه

گرما، دشمن شماره یک باتری‌های لیتیوم-یونی مورد استفاده در گوشی‌ها و لپ‌تاپ‌های امروزی است. در صورتی که لپ‌تاپ شما بیش از حد گرم شود، این موضوع می‌تواند بر شارژدهی و حتی سرعت شارژ باتری اثر مخربی داشته باشد. مهم‌تر از آن، دمای بالا می‌تواند فرایند فرسوده شدن باتری را نیز تسریع کند و باعث کاهش سریع ظرفیت باتری شود.

برای کمک به سیستم خنک کننده لپ‌تاپ، مطمئن شوید که دستگاه را همیشه روی یک سطح صاف، تمیز و فاقد پُرز قرار می‌دهید. همچنین اطمینان حاصل کنید که مسیر خروجی‌های سیستم تهویه نیز توسط جسم خارجی مسدود نشده‌اند.

علاوه‌بر این، سرویس دوره‌ای و تعویض خمیر سیلیکون لپ‌تاپ نیز از دیگر اقداماتی است که برای اطمینان از عملکرد صحیح سیستم خنک‌کننده لپ تاپ ضروری است. البته توجه داشته باشید که سرویس کردن لپ‌تاپ کاری تخصصی است و بهتر است آن را به مراکز تخصصی تعمیر لپ‌تاپ همچون ایران رهجو بسپارید.

​شارژر یا پورت خراب

پورت یا آداپتور شارژ معیوب یا استفاده از پورت اشتباه هم می‌تواند دلیل شارژ نشدن یا کند شارژ شدن لپ تاپ باشد.

کثیف بودن پورت شارژ: پورت شارژ لپ‌تاپ می‌تواند به مرور زمان با گرد و غبار و پرز مسدود شود. این آلودگی‌ها می‌توانند یک لایه عایق ایجاد کرده و از برقراری اتصال صحیح بین کانکتور شارژر و پین‌های داخلی پورت جلوگیری کنند.

​نحوه تمیز کردن ایمن: برای تمیز کردن پورت، از اسپری هوای فشرده با فاصله مناسب استفاده کنید تا گرد و غبار به بیرون رانده شود. اگر به هوای فشرده دسترسی ندارید، می‌توانید با احتیاط فراوان از یک خلال دندان چوبی یا پلاستیکی برای خارج کردن ذرات بزرگ‌تر استفاده کنید.   

هشدار مهم: هرگز از اشیاء فلزی مانند سوزن یا گیره کاغذ برای تمیز کردن پورت استفاده نکنید. این کار می‌تواند به پین‌های حساس داخل پورت آسیب دائمی وارد کرده و باعث اتصال کوتاه شود. همچنین از استفاده از گوش‌پاک‌کن پرهیز کنید، زیرا ممکن است الیاف پنبه در داخل پورت باقی بماند و مشکل را بدتر کند.

کانکتور شارژ خراب: کانکتور شارژر را در حالی که به لپ تاپ متصل است، به آرامی و بدون فشار زیاد، کمی تکان دهید. اگر متوجه شدید که کانکتور در پورت لق می‌زند و اتصال محکمی ندارد، یا اگر لپ تاپ فقط در زوایای خاصی شارژ می‌شود و با کوچک‌ترین حرکتی شارژ قطع می‌شود، این یک نشانه قوی از آسیب‌دیدگی پورت شارژ است. در این شرایط حتماً باید به یک متخصص مراجعه کرده تا با دقت نسبت به تعویض درگاه معیوب اقدام شود. 

​ آداپتور شارژر: استفاده از شارژر اصلی لپ تاپ که توسط سازنده ارائه شده، همیشه بهترین گزینه است. اگر مجبور به استفاده از شارژر جایگزین هستید، مطمئن شوید که توان آن با توان مورد نیاز لپ‌تاپ شما مطابقت دارد.

علاوه‌بر این، تغییر رنگ یا ورم کردن بدنه شارژ یا به مشام رسیدن بوی پلاستیک سوخته می‌تواند نشانه خرابی آداپتور شارژ باشند. در این صورت باید فوراً استفاده از شارژر را متوقف کرده و آن را تعویض کنید.

توجه داشته باشید که تعمیر پورت یا آداپتور شارژ معیوب فرایندی حساس و تخصصی است که باید توسط متخصصین مجرب انجام شود.

​ پورت USB-C: بسیاری از لپ تاپ‌های جدید از پورت USB-C برای شارژ استفاده می‌کنند. اما معمولاً تمام پورت‌های USB-C دستگاه قابلیت شارژ ندارند. برای تشخیص پورت صحیح، به دنبال یک آیکون کوچک به شکل صاعقه، دوشاخه برق یا باتری در کنار پورت بگردید یا به دفترچه راهنمای لپ تاپ خود مراجعه نمایید.  

​الکتریسیته ساکن در اجزای داخلی

گاهی اوقات، مدارهای الکترونیکی لپ تاپ به دلیل انباشت الکتریسیته ساکن دچار خطاهای موقتی می‌شوند. این خطاها می‌توانند در فرآیند تشخیص و شارژ باتری اختلال ایجاد کنند. انجام یک «پاور سایکل» می‌تواند این الکتریسیته اضافی را تخلیه کرده و سیستم را به حالت عادی بازگرداند.

1. لپ تاپ را خاموش کرده و آداپتور برق را جدا کنید.
2. اگر باتری قابل جدا شدن است، آن را خارج کنید.   
3. دکمه پاور را برای مدت ۱۵ تا ۳۰ ثانیه فشار داده و نگه دارید. این کار باعث تخلیه کامل بارهای الکتریکی باقی‌مانده در خازن‌های مادربرد می‌شود. 

در بسیاری از موارد، این فرآیند ساده می‌تواند مشکلات عجیب و غریب مربوط به شارژ را برطرف کند.

​ فرسودگی باتری

با وجود عواملی که تا کنون ذکر کردیم، فرسودگی باتری را می‌توان شایع‌ترین دلیل کاهش شارژدهی باتری لپ‌تاپ دانست. عمر مفید بیشتر باتری‌های لیتیوم-یونی بین ۲ تا ۴ سال است و عواملی مثل استفاده نادرست یا استفاده سنگین از لپ‌تاپ با باتری، می‌تواند این فرایند را تسریع کند.
نشانه‌های فرسودگی باتری‌ لپ‌تاپ شامل موارد زیر است:

• خاموش‌شدن ناگهانی دستگاه با وجود به صفر نرسیدن شارژ باتری
• کاهش سریع یا درصد شارژ باتری که نسبت به روزهای ابتدایی کار با آن محسوس است
• افزایش سریع درصد شارژ باتری هنگام اتصال به شارژر
• گرم‌شدن غیر عادی باتری
• تغییر شکل فیزیکی از جمله تورم باتری که می‌تواند بسیار خطرناک باشد

البته در ادامه مطلب پیرامون روش‌های بررسی سلامت باتری یا فرسودگی آن در لپ تاپ‌ها صحبت خواهیم کرد.

توصیه می‌شود که در این شرایط با متخصصان تماس بگیرید و شاید بهترین راهکار، مراجعه به یک مرکز تخصصی تعمیرات لپ تاپ و استفاده از خدمات استاندارد و حرفه‌ای باشد.

​ چطور سلامت باتری لپ‌تاپ را بررسی کنیم؟

یکی از راه‌هایی که می‌تواند به ما کمک کند که بفهمیم زمان تعویض باتری فرا رسیده یا خیر، بررسی وضعیت سلامتی باتری لپ تاپ است.

​بررسی سلامت باتری در ویندوز

بهترین نحوه تست سلامت باتری لپ تاپ در ویندوز، استفاده از ابزار powercfg است که گزارشی جامع از سلامت باتری ارائه می‌دهد. Command Prompt یا Window PowerShell را به صورت Run as administrator باز کرده و دستور powercfg /batteryreport را تایپ کنید. پس از اجرا، آدرس یک فایل HTML به شما داده می‌شود. آن را در مرورگر خود باز کنید.
در این گزارش، دو معیار کلیدی وجود دارد:

• Design Capacity: حداکثر ظرفیت باتری در روز اول.
• Full Charge Capacity: حداکثر ظرفیت فعلی باتری شما.

​هرچه اختلاف این دو عدد بیشتر باشد، باتری شما فرسوده‌تر است. به عنوان یک قانون کلی، اگر Full Charge Capacity کمتر از ۸۰ درصد از Design Capacity باشد، باتری فرسودگی قابل توجهی دارد. اگر این مقدار به زیر ۵۰ درصد برسد، باتری در پایان عمر خود قرار دارد.

همچنین Cycle Count (تعداد سیکل شارژ) نیز معیار مهمی است که نشان می‌دهد باتری چند چرخه شارژ و دشارژ کامل را طی کرده است.

بررسی سلامت باتری در macOS

برای بررسی باتری لپ تاپ در مک، کلید Option را نگه داشته و System Information را باز کنید. در بخش Power، می‌توانید Cycle Count، «وضعیت باتری» یا Condition و تعداد چرخه‌های شارژ باتری را ببینید.

استفاده از نرم‌افزارهای شخص ثالث

علاوه‌بر ابزار داخلی سیستم‌عامل، نرم‌افزارهای تخصصی برای پایش وضعیت باتری لپ تاپ در دسترس است که می‌توانید برای اطلاع دقیق‌تر از وضعیت باتری از آن‌ها استفاده کنید.

BatteryInfoView: نرم‌افزار BatteryInfoView یک ابزار متن‌باز و رایگان برای ویندوز است که می‌توانید با استفاده از آن وضعیت باتری لپ‌تاپ را به راحتی چک کنید.

در این برنامه می‌توانید وضعیت سلامت باتری مثل میزان شارژ، ظرفیت فعلی، ظرفیت اولیه و تعداد چرخه‌های شارژ را مشاهده کنید. علاوه‌بر این، این نرم‌افزار امکان ثبت لاگ باتری را هم فراهم می‌کند که برای پایش نحوه شارژ و دشارژ باتری بسیار مفید است.

HWinfo: اگر به دنبال ابزاری می‌گردید که امکان پایش تمام سنسورهای دستگاه را در اختیارتان قرار دهد، HWinfo، برای شما مناسب است. این ابزار علاوه بر امکان نمایش مشخصات سخت‌افزاری مثل فرکانس، دما و میزان فشار بر پردازنده (Load)، کارت گرافیک و رم، امکان نمایش اطلاعات باتری مانند ظرفیت، چرخه‌های شارژ و درصد فرسودگی باتری را دارد.

CoconutBattery: اگر از اکوسیستم اپل استفاده می‌کنید، CoconutBattery امکان پایش یکپارچه وضعیت باتری تمام دستگاه‌های شما از جمله آیفون، آیپد و مک‌بوک را فراهم می‌کند. این ابزار اطلاعاتی مثل میزان شارژ، ظرفیت فعلی، تعداد چرخه‌های شارژ و حتی سرعت شارژ و فعال بودن حالت Battery Saver را نیز نمایش می‌دهد.

​آیا زمان تعویض باتری رسیده است؟ چه زمانی به تعمیرکار مراجعه کنیم؟

با تمام این اصاف حال زمان پاسخ دادن به این سوال است که چه زمانی باتری دستگاه نیاز به تعویض دارد و در صورت نیاز به تعویض باتری، بهتری راه برای انجام آن چیست؟

مواردی که باتری لپ تاپ نیاز به تعویض دارد:

کاهش ظرفیت باتری: اگر عمر باتری لپ‌تاپ آن‌قدر کم شده که روند استفاده از دستگاه را مختل کرده است، توصیه می‌شود باتری لپ تاپ را تعویض کنید. به طور کلی، هنگامی که ظرفیت باتری به کمتر از ۸۰ درصد از ظرفیت اولیه می‌رسد، کاهش شارژدهی آن محسوس است. همچنین کاهش ظرفیت به کمتر از ۵۰ درصد معیار خوبی برای از رده خارج دانستن و نیاز به تعویض فوری باتری لپ تاپ است.

تعداد سیکل شارژ بالا: هرچند تعداد سیکل شارژ مفید باتری‌ها همواره در حالت بهبود است، اما هنوز تعداد دفعات شارژ یکی از محدودیت‌های اصلی باتری‌های لیتیومی به حساب می‌آید. معمولاً بعد از ۳۰۰ تا ۴۰۰ چرخه شارژ، اکثر باتری‌ها با کاهش ظرفیت قابل توجهی روبرو می‌شوند. در یک حساب سرانگشتی می‌توان گفت که پس از گذشت ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ چرخه شارژ، بسته به مدل، زمان تعویض باتری فرا رسیده است.

غیر قابل استفاده شدن لپ‌تاپ به دلایل دیگر: اگر با مشکلاتی از جمله خاموشی ناگهانی لپ تاپ، باد کردن باتری یا لق زدن پورت شارژ مواجه شدید، توصیه می‌شود به تعمیرگاه‌های تخصصی برای تعویض باتری یا تعمیر پورت شارژ یا شارژر مراجعه کنید.

​ چگونه باتری را تعویض کنیم؟

اگر باتری لپ‌تاپ شما قابلیت جدا شدن دارد، می‌توانید با پیدا کردن مدل و Part Number باتری که روی خود باتری نوشته شده اشت، می‌توانید مدل مناسب را تهیه و نصب نمایید.

اما از آنجا که اکثر لپ‌تاپ‌های امروزی، به خصوص مک‌بوک‌های اپل،‌ باتری داخلی دارند که بدون باز کردن لپ تاپ، امکان تعویض باتری‌ وجود ندارد. تلاش برای باز کردن لپ تاپ و جدا کردن باتری داخلی بدون داشتن تخصص، می‌تواند به دستگاه شما آسیب جدی وارد کند. در این شرایط نیز توصیه ما به شما این است که از کمک متخصصان و مراکز تخصصی تعمیرات لپ تاپ مانند ایران رهجو بهره بگیرید.

برای تعویض باتری یا تعمیر لپ تاپ به کجا مراجعه کنیم

همانطور که در بخش‌های مختلف این مطلب عنوان شد، بسیاری از عملیات رفع مشکل باتری لپ تاپ نیازمند استفاده از تجهیزات خاص و دانش تخصصی در این زمینه است. مطمئن‌ترین راه‌کار در بسیاری از مواقع برای رفع مشکل شارژ نشدن لپ‌تاپ و تعویض باتری، مراجعه به یک مرکز تعمیرات تخصصی است.

در نظر داشته باشید که یک مرکز تعمیر تخصصی لپ تاپ می‌بایست در کنار استفاده از نیروهای متخصص و باتجربه، از تجهیزات اصلی، قطعات یدک باکیفیت و اورجینال در کنار تعهد در ضمانت تعمیرات برخوردار باشد.

مراکز متعددی برای انجام این کار در شهرهای مختلف کشور وجود دارد. یکی از بهترین مراکز تعمیر لپ تاپ در کشور، دفاتر شرکت ایران رهجو (با شماره تلفن [phone]) هستند که از مجرب‌ترین متخصصان و بهترین تجهیزات در کنار قطعات اورجینال جهت انجام سرویس‌هایی از جمله ارتقای قطعات، عیب‌یابی و تعمیر لپ‌تاپ استفاده می‌کنند.